İlim Talebesine Tavsiyeler

Katib Çelebi “Kesfü'z-Zünûn” adlı eserinde talebenin ilim tahsilinin şartlarını sayar. İşte o cümlelerden altı çizili yerler:

Talebe, kötü huylardan temizlenmelidir. Ve bu şart taharetin önce olması gibi diğer bütün şartlardan önce gelir.

Talebeliğe baslarken menfaat elde etme beklentisinde olmaması şarttır.

Tembelliği bırakmak, geceleri uyanık durmak şarttır.

Bütün vaktini tahsil yolunda sarf etmenin çaresi, insanın bir ilimden yorulunca başka bir ilimle meşgul olmasıdır.

İyi nasihatler veren, soyu temiz, mükemmel ve mükemmil bir muallim seçmek, gerekiyorsa bunun için dünyanın öteki ucuna gitmek gerekir.

Muallime hürmet ve tazimin adabındandır ki, üstadına/hocasına eza veren talebeye ilmin bereketi haram olur ve o ilimden, görse görse pek az fayda görür.

İlmin tamamını yahut çoğunu okumadan, bırakıp başkasına geçmemeli. Eğer talebenin tabiatı bir ilim şubesine (dalına) meylederse onu ele almalı ve başka ilim şubelerinin külfetine girmemeli.

Maksada yakınlığı ve uzaklığı cihetinden ilimlerin sıralamasına riayet edilmeli. Zira her ilim bir sonrakine ulaşmak için vasıtadır.

Tahsilde muteber şartlardan biri de talebe arkadaşlarıyla müzakere ve münazarada bulunmaktır. Zira “İlim bir dikili fidandır, suyu derstir.” demişlerdir. Müşkül meselelerin bir mecliste münakasası o meseleyi insanın bir ay kendi kendine tekrarından daha hayırlıdır.

Her zaman yanında bir kalem bulundurmalıdır ki faydalı bir şeyi işittiği zaman onu yazsın ve okuduklarından aldığı notları kaydetsin. Zira “İlim bir avdır, zaptı kayıtladır.”

Yazdığını da ezberlemesi gerektir. Zira ilim hatırda tutulandır, deftere emanet edilen değil.

*Kaynak: İnsan ve Hayat dergisi